Thành viên

  Trang thông tin Nguyễn Quốc Bình - Khoa Lâm nghiệp - NLU

(Áp dụng từ khoá 2024 - Ngành Lâm học

TRƯỜNG ĐH NÔNG LÂM TP.HCM  CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA: LÂM NGHIỆP                                             Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN

                        Trình độ đào tạo:                Đại học

                        Chương trình đào tạo:       Kỹ sư

                        Ngành/chuyên ngành:         Lâm sinh

1. Thông tin chung về học phần

1.1.           Mã học phần:                         205407

1.2.           Tên học phần (tiếng Việt): Lâm sản ngoài gỗ

1.3.           Tên học phần (tiếng Anh): Non-Timber Forest Products (NTFPs)

1.4.           Loại học phần:  * Bắt buộc            S Tự chọn

1.5.           Số tín chỉ: 2

1.6.           Phân bố thời gian:      - Lý thuyết: 27 tiết

- Bài tập/thảo luận: 3 tiết  

-  Thực hành/Thí nghiệm: 0 tiết

- Tự học: 4 tiết (ở nhà, không tính giờ trên lớp)

1.7.           Thông tin về giảng viên:

1.7.1.     Giản viên phục trách chính: Nguyễn Quốc Bình, Thạc sĩ Lâm nghiệp. Địa chỉ liên hệ: Bộ môn Lâm sinh và Nông Lâm Kết Hợp, khoa Lâm nghiệp, Phòng 202, nhà A1, trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh. Điện thoại 098 314 8912. Email: ngquocbinh@hcmuaf.edu.vn, Website: http://www2.hcmuaf.edu.vn/?ur=ngquocbinh

1.7.2.     Danh sách giảng viên cùng dạy:

1.7.3.     Bộ môn phụ trách: Bộ môn Nông Lâm Kết Hợp và Lâm nghiệp Xã Hội

1.8.           Điều kiện tham gia học tập học phần:

Môn học tiên quyết: Thực vật học và phân loại TV (202416)

Môn học trước: Thực vật rừng (205112)

Học phần song hành:

1.9.           Mô tả tóm tắc học phần

Thuật ngữ "Lâm sản ngoài gỗ - “Non Timber Forest Products" được dùng trong môn học bao gồm là các sản phẩm có nguồn gốc sinh vật hoặc từ sinh vật (không bao gồm gỗ và cây rừng phục vụ cho mục đích lấy gỗ) có ở rừng và đất rừng và có giá trị sử dụng trực tiếp cho con người. Mặc dù rất đa dạng và có ý nghĩa về các mặt kinh tế, môi trường, xã hội, và trong việc bảo tồn đa dạng sinh học, trước đây chúng chỉ được xem là lâm sản phụ và chỉ được quan tâm ở một số loài có giá trị hàng hóa lớn. Tuy nhiên, trên quan điểm sinh kế địa phương, ý nghĩa của lâm sản ngoài gỗ ngày càng được quan tâm. Do vậy, môn học Lâm sản ngoài gỗ sẽ trang bị cho sinh viên kiến thức cơ bản về lâm sản ngoài gỗ để điều tra, nhận biết, phân tích sự khai thác, sử dụng và đánh giá chúng từ đó góp phần xây dựng các kế hoạch và chiến lược phát triển chúng ở các cấp độ khác nhau. Sinh viên sẽ được hướng dẫn lý thuyết và làm bài tập trên lớp, báo cáo chuyên đề để lĩnh hội các kiến thức và kỹ năng này. Ở cuối chương trình học sẽ, một phần nội dung của môn học này sẽ được thực tập trong khuôn khổ của môn học “Nghiên cứu thực địa”.

1.10. Mục tiêu học phần (Course Objectives – viết tắt là COs)

- CO1: Mô tả được thế nào là lâm sản ngoài gỗ và những giá trị của chúng trong sinh kế địa phương và trong nền kinh tế quốc dân;

- CO2: Vận dụng được kiến thức về Lâm sản ngoài gỗ trong công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên một cách hiệu quả hơn;

- CO3: Xác định và phân loại được lâm sản ngoài gỗ chính trên thực địa nhằm  phát hiện, phân tích, và giải quyết các vấn đề liên quan đến quản lý, sử dụng lâm sản ngoài gỗ.

- CO4: Nhận thức và tôn trọng khi làm việc với người dân địa phương trong việc bảo tồn tài nguyên rừng.

1.11. Chuẩn đầu ra của học phần (Course Learning Outcomes – viết tắt là CLOs)

Sau khi học xong học phần, người học có khả năng:

Bảng 1. Chuẩn đầu ra của học phần (CLOs)

1.12 Mối liên hệ giữa các chuẩn đầu ra học phần (CLOs) và chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo (PLOs)

Bảng 2. Ma trận thể hiện sự đóng góp của các chuẩn đầu ra học phần (CLOs) vào việc đạt được các chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo (PLOs)

1.13 Đánh giá học phần

Người học được đánh giá kết quả học tập trên cơ sở điểm thành phần như sau:

Bảng 3. Phương pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của người học

1.14 Kế hoạch và nội dung giảng dạy học phần

Bảng 4. Kế hoạch và nội dung giảng dạy của học phần theo tuần

1.15. Học liệu

Bảng 5. Sách, giáo trình, tài liệu tham khảo

Bảng 6. Danh mục địa chỉ web hữu ích cho học phần

 Thành phố Hồ Chí Minh, ngày         tháng ... năm 2024

TRƯỞNG KHOA                TRƯỞNG BỘ MÔN          GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN

(Ký và ghi rõ họ tên)            (Ký và ghi rõ họ tên)            (Ký và ghi rõ họ tên)

 (các khoá trước 2018)

TRƯỜNG ĐH NÔNG LÂM        CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

     KHOA LÂM NGHIỆP                              Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC LÂM SẢN NGOÀI GỖ

1: Thông tin về giảng viên

Họ và tên: Nguyễn Quốc Bình.

Học vị: Thạc sĩ Lâm nghiệp

Địa điểm làm việc:Bộ môn Nông Lâm Kế Hợp và Lâm nghiệp Xã Hội, khoa Lâm nghiệp, trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh.

Địa chỉ liên hệ: Bộ môn Nông Lâm Kế Hợp và Lâm nghiệp Xã Hội, khoa Lâm nghiệp, trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh.

Điện thoại cơ quan: (08) 3896 3352, nhà riêng: (08) 3792 2588, 098 314 8912

Email:

ngquocbinh@hcmuaf.edu.vn/ YM: ngquocbinh

Website: http://www2.hcmuaf.edu.vn/?ur=ngquocbinh

Hướng nghiên cứu chính:

-      Nghiên cứu các cây lâm sản ngoài gỗ phục vụ cho các hệ thống Nông Lâm kết hợp và cải thiện thu nhập từ rừng

-      Phát triển kỹ thuật có sự tham gia để tìm ra hệ thống canh tác sử dụng đất Nông Lâm nghiệp phù hợp với điều kiện địa phương.

-      Ứng dụng Hệ thống thông tin địa lý  trong quản lý tài nguyên rừng ở các Lâm trường và Ban quản lý rừng có sự tham gia của người dân.

- Địa chỉ Khoa/ bộ môn phụ trách môn học:  Bộ môn Nông Lâm Kết Hợp và Lâm nghiệp, khoa Lâm nghiệp, trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh.

2: Thông tin chung về môn học

Tên môn học: Lâm sản ngoài gỗ - (Non Timber Forest Products)

Mã môn học: 205407

Số tín chỉ: 2

-          Các môn học tiên quyết: Thực vật rừng, Động vật rừng, Sinh thái rừng

-          Các môn học kế tiếp: Nông Lâm Kết hợp, Phát triển kỹ thuật có sự tham gia, Quản trị các doanh nghiệp vừa và nhỏ, Tương tác vật nuôi - cây - hoa màu

-          Giờ tín chỉ đối với các hoạt động:

+ Nghe giảng lý thuyết: 12.5 tiết

+ Làm bài tập trên lớp: 0

+ Thảo luận: 4 tiết

+ Thực hành, thực tập: bố trí thành môn học riêng

+ Hoạt động theo nhóm: 8.5 tiết

+ Tự học: 24 tiết

3: Mục tiêu của môn học

-  về kiến thức: Sau khi học xong môn học này, người học có thể:

+ Xác định những giá trị của các loại lâm sản ngoài gỗ trong sinh kế địa phương và trong nền kinh tế quốc dân.

+ Phân tích được xu hướng thay đổi và phát triển của lâm sản ngoài gỗ trên thế giới và Việt Nam,

+ Phân loại được các loại lâm sản ngoài gỗ chủ yếu trong thiên nhiên và trong nhân dân.

+ Xác định các vấn đề và chiến lược để quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ ở cấp cộng đồng, hộ gia đình.

-  Mục tiêu về kỹ năng người học cần đạt được:

+ Xác định và phân loại các lâm sản ngoài gỗ chính trên thực địa;

+ Làm việc với người dân và những người làm công tác quản lý tài nguyên rừng khác trong việc điều tra và đánh giá lâm sản ngoài gỗ;

+ Phát hiện, phân tích, và giải quyết các vấn đề liên quan đến quản lý, sử dụng và tiếp thị lâm sản ngoài gỗ.

- Mục tiêu về thái độ người học cần đạt được:

+ Nhận thức ý nghĩa của Lâm sản ngoài gỗ trong sinh kế địa phương và trong quản lý và bảo tốn tài nguyên rừng và đa dạng sinh học.

4: Tóm tắt nội dung môn học

Thuật ngữ "Lâm sản ngoài gỗ - “Non Timber Forest Products" được dùng trong môn học bao gồm là các sản phẩm có nguồn gốc sinh vật hoặc từ sinh vật (không bao gồm gỗ và cây rừng phục vụ cho mục đích lấy gỗ) có ở rừng và đất rừng và có giá trị sử dụng trực tiếp cho con người. Mặc dù đa dạng và có ý nghĩa về các mặt kinh tế, môi trường, xã hội và cả trong việc bảo tồn, trước đây Lâm sản ngoài gỗ chỉ được xem là lâm sản phụ và chỉ được ý trong một số loài có giá trị hàng hóa lớn, còn các giá trị khác thường bị coi nhẹ và do đó những nghiên cứu, phát triển loại tài nguyên này còn rất khiêm tốn. Tuy nhiên, trên quan điểm sinh kế địa phương, ý nghĩa của lâm sản ngoài gỗ ngày càng được quan tâm. Do vậy, môn học Lâm sản ngoài gỗ sẽ trang bị cho sinh viên kiến thức cơ bản về lâm sản ngoài gỗ để điều tra, nhận biết, phân tích sự khai thác, sử dụng và đánh giá chúng từ đó góp phần xây dựng các kế hoạch và chiến lược phát triển chúng ở các cấp độ khác nhau. Sinh viên sẽ được hướng dẫn lý thuyết và làm bài tập trên lớp, báo cáo chuyên đề để lĩnh hội các kiến thức và kỹ năng này. Ở cuối chương trình học sẽ, một phần nội dung của môn học này sẽ được thực tập trong khuôn khổ của môn học “Nghiên cứu hiện trường”.

5: Nội dung chi tiết môn học

Bài 1. Các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ

Mục tiêu: Sau khi nghiên cứu xong bài này sinh viên có thể:

+ Trình bày được các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ

+ Phân tích được khái niệm “Lâm sản ngoài gỗ” trong một hoàn cảnh kinh tế, xã hội và môi trường cụ thể.

+ Xác định được ý nghĩa và các giá trị của Lâm sản ngoài gỗ trong sinh kế, nền kinh tế địa phương và kinh tế quốc dân.

Nội dung chi tiết:

1.1. Giới thiệu về môn học

1.2. Giới thiệu các khái niệm cơ bản

1.3. Nguồn gốc và các giá trị của LSNG

1.3.1. Nguồn gốc của lâm sản ngoài gỗ ở Việt Nam

1.3.2. Các giá trị của lâm sản ngoài gỗ

1.3.2.1. Giá trị về kinh tế

1.3.2.2. Giá trị về VH-XH

1.3.3.3. Giá trị về môi trường

1.3.3.4. Giá trị về bảo tồn

1.4. Ý nghĩa của lâm sản ngoài gỗ

1.4.1. Ý nghĩa đối với những cộng đồng sống gần rừng

1.4.2. Ý nghĩa đối với các cộng đồng xa rừng

1.4.3. Ý nghĩa đối với các cơ quan quản lý tài nguyên rừng

Bài 2. Phân loại Lâm sản ngoài gỗ

Mục tiêu: Sau khi nghiên cứu xong bài này sinh viên có thể:

+ Nhận biết được các loại lâm sản ngoài gỗ chính trong tự nhiên và được sử dụng trong các cộng đồng địa phương.

+ Thảo luận các loại lâm sản ngoài gỗ hiện hành

+ Áp dụng một hệ thống phân loại lâm sản ngoài gỗ theo nhóm mục tiêu.

Nội dung chi tiết:

2.1. Ý nghĩa của việc phân loại lâm sản ngoài gỗ

2.2. Các hệ thống phân loại lâm sản ngoài gỗ

2.2.1. Phân loại theo hệ thống sinh vật

2.2.2. Phân loại theo tầng thứ

2.2.3. Phân loại theo hình dạng thân cây

2.2.4. Phân loại theo hệ thống tài nguyên thực vật Việt Nam

2.2.5. Phân loại theo giá trị sử dụng

2.3. Ưu khuyết điểm của các hệ thống phân loại

Bài 3. Thực trạng quản lý và sử dụng Lâm sản ngoài gỗ

Mục tiêu: Sau khi nghiên cứu xong bài này sinh viên có thể:

+ Trình bày tình hình quản lý và sử dụng lâm sản ngoài gỗ ở Việt Nam và ở Đông Nam Á

+ Phân tích được các chính sách hiện hành chi phối việc quản lý, gây trồng, khai thác và tiếp thị lâm sản ngoài gỗ đã và đang được áp dụng tại Việt Nam.

Nội dung chi tiết:

3.1. Thực trạng quản lý và sử dụng lâm sản ngoài gỗ ở các nước Đông Nam Á

3.2. Thực trạng lâm sản ngoài gỗ ở Việt Nam

3.2.1. Thực trạng về quản lý

3.2.2. Thực trạng về gây trồng và chăm sóc

3.2.3. Thực trạng nghiên cứu

3.2.4. Thực trạng khai thác và sử dụng

3.3. Thị trường lâm sản ngoài gỗ ở Việt Nam

3.3.1. Thị trường cho các sản phẩm mang tính thương mại

3.3.2. Thị trường cho các sản phẩm cấp độ cộng đồng

3.4. Thực thi các chính sách trong quản lý và sử dụng lâm sản ngoài gỗ

Bài 4. Điều tra đánh giá lâm sản ngoài gỗ

Mục tiêu: Sau khi nghiên cứu xong bài này sinh viên có thể:

+ Thiết kế một tiến trình điều tra hiện trạng khai thác và sử dụng lâm sản ngoài gỗ trong khuôn khổ phân tích sinh kế địa phương (Xác định mục tiêu, nội dung và vấn đề)

+ Xác định phương pháp và công cụ thích hợp và thực hành các kỹ năng sử dụng phương pháp và công cụ này trong điều tra lâm sản ngoài gỗ

Nội dung chi tiết:

4.1. Mục tiêu và nội dung của việc điều tra lâm sản ngoài gỗ

4.2. Điều tra lâm sản ngoài gỗ

4.2.1. Đánh giá tiềm năng và hiện trạng lâm sản ngoài gỗ trong các thảm thực vật tự nhiên

4.2.1.1. Điều tra theo tuyến

4.2.1.2. Điều tra bằng cách lập ô

4.2.1.3. Điều tra theo hiện trạng

4.2.1.4. Ưu khuyết điểm của các phương pháp điều tra

4.2.2. Điều tra hiện trạng khai thác, sử dụng và tiếp thị lâm sản ngoài gỗ trong các cộng đồng địa phương

6.3. Phân tích số liệu điều tra, xác định các vấn đề của việc khai thác, sử dụng và tiếp thị lâm sản ngoài gỗ dựa trên các kết quả điều tra.

Bài 5. Lập  kế hoạch quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ cấp cộng đồng và hộ gia đình

Mục tiêu: Sau khi nghiên cứu xong bài này sinh viên có thể:

+ Xác định được những các phương án cải tiến việc quản lý bền vững, phát huy tiềm năng và nâng cao giá trị của các loại lâm sản ngoài gỗ trong sinh kế địa phương dựa vào các kết quả điều tra và đánh giá (ở bài trước);

+ Lập một kế hoạch quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ ở cấp cơ sở (cộng đồng và hộ gia đình) khả thi và phù hợp.

+ Tổ chức thực hiện một kế hoạch quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ ở cấp cơ sở

Nội dung chi tiết:

5.1. Các vấn đề và giải pháp quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ

5.2. Lập kế hoạch quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ

5.2.1. Cấp động cộng đồng

5.2.2. Cấp hộ gia đình

5.3. Sự khác nhau trong lập kế hoạch ở cộng đồng, hộ gia đình

5.4. Tổ chức thực thi và giám sát kế hoạch quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ

Bài 6. Chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ

Mục tiêu: Sau khi nghiên cứu xong bài này sinh viên có thể:

+ Phân tích được sự khác nhau trong chiến lược phát triển Lâm sản ngoài gỗ theo các độ khác nhau: vùng (quốc gia), thôn bản (cộng đồng) và hộ gia đình.

+ Phân tích được các yếu tố trong chiến lược phát triển theo các độ khác nhau: vùng (quốc gia), thôn bản (cộng đồng) và hộ gia đình.

Nội dung chi tiết:

6.1. Các mục tiêu của một chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ

6.1.1. Chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ cấp khu vực: mâu thuẩn giữa bảo tồn và sinh kế

6.1.2. Chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ của cộng đồng: quyền tiếp cận và hành động

6.1.3. Chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ cấp hộ gia đình: sinh kế, lao động ngoài nông hộ

6.1.3. Phát triển thị trường lâm sản ngoài gỗ

6.2. Nội dung của các bước trong chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ

6.3. Các yếu tố ảnh hưởng trong chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ

6: Học liệu

1. Nguyễn Quốc Bình, 2009. Bài giảng lâm sản ngoài gỗ (lưu hành nội bộ)
2. Đặng Đình Bôi (dịch, 2006), Hướng dẫn kiểm kê lâm sản ngoài gỗ.
3. Chương trình hỗ trợ Lâm nghiệp Xã Hội, 2002. Bài giảng Lâm sản ngoài gỗ
4. Cao Thị Lý, 2008. Nghiên cứu về bảo tồn đa dạng sinh học: Những vấn đề liên quan đến quản lý tổng hợp tài nguyên rừng ở một số khu bảo tồn thiên nhiên ở vùng Tây Nguyên. Luận án Tiến sĩ.
5. Trần Văn Hải và ctv (dịch,2006), Hỏi đáp về kỹ thuật trồng, chăm sóc và khai thác tre. NXB Nông nghiệp – Hà Nội

7. Hình thức tổ chức dạy học

Bài 1. Các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ

Bài 2. Phân loại Lâm sản ngoài gỗ

Bài 3. Thực trạng quản lý và sử dụng Lâm sản ngoài gỗ

Bài 4. Điều tra lâm sản ngoài gỗ

Bài 5. Lập  kế hoạch quản lý và phát triển lâm sản ngoài gỗ cấp cộng đồng và hộ gia đình

Bài 6. Chiến lược phát triển lâm sản ngoài gỗ

8: Chính sách đối với môn học và các yêu cầu khác của giảng viên

Yêu cầu của giảng viên đối với sinh viên trong quá trình học môn học:

-      Sinh viên tham gia học môn học phải đạt các môn học tiên quyết (có bảng điểm)

-      Nộp đầy đủ các kết quả của bài tập, seminar của môn học.

-      Tham gia thảo luận trên lớp

-      Tài liệu phát tay được đưa lên trang web

cá nhân trước giờ lên lớp 12 giờ.

-      Giờ làm bài tập và seminar thay vì giáo viên lên lớp sẽ làm việc với sinh viên (nếu cần) tại bộ môn hoặc trực tuyến

9. Phương pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học

            Phân chia các mục tiêu cho từng hình thức kiểm tra - đánh giá

9.1. Kiểm tra – đánh giá thường xuyên

9.2. Kiểm tra - đánh giá định kì: Bao gồm các phần sau (trọng số của từng phần do giảng viên đề xuất, chủ nhiệm bộ môn thông qua):

-          Điểm quá trình 3 điểm, gồm:

o    01 bài tập cá nhân ở nhà, (thời gian 01 tuần)

o    01 bài tập nhóm ở nhà (thời gian 2 tuần), và

o    01 bài kiểm tra trên lớp (không báo trước)

9.3. Tiêu chí đánh giá các loại bài tập: Đúng thời gian, đáp ứng yêu cầu về hình thức và nội dung được nêu cụ thể trong từng bài

9.4. Lịch thi, kiểm tra (kể cả thi lại): Theo lịch chung của nhà trường.

Trưởng bộ môn                                                                Người xây dựng đề cương

Hoàng Hữu Cải                                                                    ThS. Nguyễn Quốc Bình

Số lần xem trang : 14939
Nhập ngày : 14-08-2008
Điều chỉnh lần cuối : 12-09-2024

Ý kiến của bạn về bài viết này

( Xem trả lời) Họ tên :   Địa chỉ email Nội dung

  Kế hoạch thực tập LNXH(07-11-2009)