|
 TS. Hoàng Kim
TÌNH YÊU CUỘC SỐNG. Bài thơ Câu cá bên dòng Sêrêpôk là cảm tác của tôi năm 1972 tại Tây Nguyên, trong buổi chiều câu cá bên dòng Sêrêpôk gần Buôn Đôn. Buổi câu cho bữa cơm người bạn sốt rừng ốm nặng thèm ăn cá. Nơi tôi câu cá là binh trạm nằm ở khoảng giữa Đăk Tô-Tân Cảnh và Buôn Đôn, rất gần điểm ảnh dòng sông Sêrêpôk của Đỗ Tuấn Hưng (hình). Lúc câu, tôi nghĩ nhiều về bài thơ Chèo thuyền trên sông Neva của Hoàng Bình và bức tranh sơn dầu nổi tiếng của Repin “Những người kéo thuyền trên sông Volga” và cảm nhận của người lính trước dòng sông. Neva, Volga là sông Nga huyền thoại sau này tôi may mắn được đến. Mekong sông Hồng là sông Việt mến yêu của Tổ Quốc tôi. Từ Mekong đến Neva, nhớ lại và suy ngẫm.(xem tiếp...)
Câu cá bên dòng Sêrêpôk
Hoàng Kim
Bạn chèo thuyền trên sông Neva
Có biết nơi này mình câu cá?
Sêrêpôk giữa mùa mưa lũ
Sốt rừng, muỗi vắt, đói cơm.
Suốt dọc đường hành quân
Máy bay,
pháo bầy,
thám báo,
mưa bom
Chốt binh trạm giữa rừng
Người bạn thân
Lả người
Vì cơn rét đậm
Thèm một chút cá tươi
Mình câu cá
Cho bữa cơm của người thân
mà nước mắt
đời người
rơi, rơi…
mặn đắng.
Bạn ơi
Con cá nhỏ trên dòng Sêrêpôk
Nay đã theo dòng thác lũ cuốn đi rồi
Đất nước nghìn năm
Trọn một lời thề
Sống chết thủy chung
với dân tộc mình
Muôn suối nhỏ
Đều đi về biển lớn.
Neva, Volga sông Nga huyền thoại
Hoàng Bình du học Nga là tiến sĩ sử học, tác giả bài thơ Chèo thuyền trên sông Neva. Tôi đến thăm cụ Hoàng Bá Chuân ở số nhà 64 Hàng Bạc, Hà Nội, tình cờ đọc được bài thơ này và rất thích chép vào sổ tay mang vào chiến trường. Bài thơ nói về con sông Neva nơi Pie Đại Đế nhân vật lịch sử vĩ đại nhất của nước Nga lập nên thành phố Sankt-Peterburg cố đô Đế quốc Nga thành phố lớn thứ nhì ở Nga ngày nay. Sankt-Peterburg nằm trên một loạt đảo nhỏ trong châu thổ sông Neva; con sông này thông với Vịnh Phần Lan, tạo vị thế hải cảng cho Sankt-Peterburg mở cửa nhìn ra biển lớn. Đó cũng là nơi danh tướng Aleksandr Nevsky anh hùng dân tộc của nước Nga, đứng đầu trong số 12 danh nhân vĩ đại nhất của nước này đánh bại quân Thụy Điển trên sông Neva. Thành phố Sankt-Peterburg và dòng sông Neva sau này cũng là nơi chứng kiến những trận đánh đẫm máu và oanh liệt nhất của nước Nga trong cuộc đọ sức với nước Pháp thời Napoleon cũng như sau này là trận vây hãm kéo dài 872 ngày của phát xít Đức đối với Leningrad (là Sankt Peterburg trước đó). Gần một triệu người Nga trong thành phố đã bị chết vì bom đạn, đói khát và bệnh tật.
Sông Neva nơi lưu dấu những huyền thoại (Hình Internet).
Bài thơ Chèo thuyền trên sông Neva cũng giúp ta liên tưởng đến “Những người kéo thuyền trên sông Volga” một kiệt tác hội họa của Rapin. Volga là dòng sông Nữ hoàng, dòng sông Mẹ, dòng sông Chủ gia đình, dòng sông Người cần mẫn, dòng sông Huyết mạch của Tổ quốc Nga. Sông Volga là đường giao thông chính xuyên châu Âu nơi có trên 150.000 con suối và sông nhỏ nước Nga hòa dòng nước của mình vào đó, nơi có khoảng 40% dân số Công hòa Liên Bang Nga sinh sống trong lưu vực của dòng sông vĩ đại này.
“Những người kéo thuyền trên sông Volga”, kiệt tác hội họa của Rapin
Chèo thuyền trên sông Neva là chèo thuyền trên dòng sông ký ức huyền thoại. Volga và Neva là hai điểm tựa lịch sử của nước Nga mênh mông. Hoàng Bình là nhà sử học và nhiều năm du học Nga nên nhìn nhận thật sâu sắc và cất lên tứ thơ. Tôi chỉ may mắn đã được vài lần đến thăm những dòng sông huyền thoại này và qua vài điểm đến của nước Nga mến yêu trong hành trình nhìn ra thế giới, nhưng thật xúc động khi tìm thấy nét tương đồng trong số phận của hai dân tộc và những người lính.
Từ Mekong nhớ Neva
Hoàng Bình và tôi có họ hàng thân thiết. Hoàng Bình đi Nga còn tôi thì vào chiến trường cùng trong cùng một dịp, như tôi đã từng kể bạn nghe tại câu chuyện Thầy bạn là lộc xuân cuộc đời. Hoàng Bình gọi cụ Hoàng Bá Chuân là ông nội. Mẹ tôi gọi cụ Hoàng Bá Chuân “cậu bộ Trình” là cậu ruột, em của bà ngoại tôi. Bố của Hoàng Bình mất sớm. Cụ Hoàng Bá Chuân là hậu duệ dòng đích của vua Mạc Thái Tổ, người sáng lập ra triều đạinhà Mạc trong lịch sử Việt Nam, nhưng có sự đổi họ sau khi nhà Mạc bị diệt vong năm 1677. Cụ và mợ Hòa (vợ cậu Trình, con trai đầu của cụ mất sớm), nuôi cậu Hoàng Gia Cương lúc ấy còn nhỏ với Hoàng Hòa cháu đích tôn và Hoàng Bình, Hoàng Tường, Hoàng Thị Hương, và động viên cả năm người con trai đi bộ đội chống Pháp.
Cuộc đoàn tụ của 5 anh em ngày Giải phóng Thủ đô là câu chuyện rất kỳ lạ có thật ở làng Minh Lệ, xã Quảng Minh, huyện Quảng Trạch , tỉnh Quảng Bình. Cụ Hoàng Bá Chuân viết: Nhà tôi sinh được bảy người con/ Quyết chí chung tình với nước non/ Kháng chiến năm con đi khắp nước/ Lớn lên trai bé sẽ xung phong… Hoàng Bình là con của người con đầu của cụ Chuân có hoàn cảnh gia đình như trên nên thời đó Hoàng Bình được đi học Nga. Còn gia đình tôi thì bố tôi trước cũng đi bộ đội Vệ quốc đoàn và trong năm anh em tôi với ba trai và hai gái thì anh trai tôi là Hoàng Trung Trực nhập ngũ năm 1963, tôi cũng gia nhập quân đội năm 1971.
Tại Tây Nguyên, đơn vị tôi ở vùng ngã ba biên giới Việt – Lào- Cămpuchia, bên dòng sông Sêrêpôk (hay Srêpôk, Srepok mà tiếng Campuchia gọi là Tongle Xrepok).
Srepok, ngã ba Đông Dương là điểm hợp lưu quan trọng nhất của con sông Mekong. Điểm phân lưu quan trọng nhất của sông Mekong là Phnôm Pênh.
Tôi trãi qua cuộc chiến tranh thống nhất đất nước và sau này làm nhà nông học đi được nhiều nơi ở Tây Nguyên từ núi Ngọc Linh núi hùng vĩ nhất và sông SeSan sông mẹ của Bắc Tây Nguyên đến núi Chư Jang Sin núi cao nhất của Nam Tây Nguyên. Từ sinh sống bên sông mẹ Sêrêpốc của Nam Tây Nguyên đến những tháng ngày gian khổ học tập và luyện quân ở vùng núi và trung du phía bắc của sông Hồng, với việc nhiều lần sang giúp bạn canh tác sắn lúa ở dọc sông Mekong, tôi càng thấm thía rằng đời mình gian khổ nhưng thật may mắn lạ lùng được trãi nghiệm tại các nơi gặp gỡ những dòng sông lớn.
Sông Sêrêpôk là hợp lưu quan trọng của sông Mekong vùng ngã ba Đông Dương (ảnh).
Sông Sêrêpôk phần Việt Nam là một phụ lưu đặc biệt quan trọng của sông Mekong. Nó đặc biệt vì đây là ngã ba Đông Dương, là nơi hợp lưu có lưu lượng lớn nhất của sông Mekong; với các dòng sông ngắn dốc hung dữ hoang sơ chảy ngược về Mekong mà không phải chảy xuôi về Biển Đông như các sông Việt khác. Ai nắm được nóc nhà Tây Nguyên và chế ngự được vùng hợp lưu này là quản lý được Đông Dương. Tính từ chỗ hợp lưu của sông Krông Ana (sông Mẹ) và sông Krông Nô (sông Bố) tới cửa sông của nó dài 406 km, trong đó đoạn chảy qua Campuchia dài khoảng 281 km, đoạn chảy trong lãnh thổ Việt Nam dài khoảng 126 km.
Sông Sêrêpôk phần Việt Nam đoạn chảy trên địa phận Đăk Lăk còn được gọi là sông Đăk Krông là dòng sông lớn nhất trong hệ thống sông ngòi ở Đắk Lắk. Sông Sêrêpôk được hợp thành từ hai dòng sông Krông Ana và Krông Nô có nhiều thác ghềnh hùng vĩ như thác Trinh Nữ, thác Đray Sáp, thác Đray Nu, thác Đray H’linh, thác Gia Long, thác Bảy Nhánh. Hiện tại dọc theo dòng sông này đã có rất nhiều các công trình thủy điện mọc lên như thủy điện Krông Bông, Krông Ana, Đray H’linh 1, Đray H’linh 2 (Cư Jút), Buôn Tou Srah (Lăk), Srepôk 3 (Buôn Đôn)…
Thuyền độc mộc vượt thác hiểm chủ yếu ở đây. Họa thơ Trịnh Tuyên, tôi đã cảm khái: “Thuyền độc mộc, am Ngọa Vân” về khúc sông dữ dội này: Trịnh Tuyên/ Quên tên cây/ làm thuyền/ Tận cùng nỗi cô đơn/ – độc mộc!/ Khoét hết ruột/ Chỉ để một lần ngược thác/ bất chấp đời/ lênh đênh…/ Hoàng Kim/ Hứng mật đời/ thành thơ/ Việc nghìn năm hữu lý /- Trạng Trình/ Đến trúc lâm/ Đạt năm việc lớn hoàng thành/ Đất trời xanh/ Yên Tử …
Sông Sêrêpôk chảy sang Campuchia được bổ sung thêm nguồn chảy dồi dào từ dòng sông Ea H’leo, sông Sesan và sông Sekong (hai sông này cũng có nguồn trên lãnh thổ Việt Nam). Sông Serepôk nhập vào sông Mekong sát Stung Treng, tỉnh Stung Treng, Campuchia, nơi những năm gần đây mới phát hiện được phần mộ của Trung tướng Nguyễn Bình, tại xã Srê-pốc, huyện Xê-san, sau đó con sông lớn này trở lại Việt Nam (ảnh 2 nguồn Sông Mekong tài liệu tổng hợp ).
Sông Sêrêpôk ở Đăk Lăk có tên gọi địa phương là sông Đăk Krông được nhắc đến trong bài hát nổi tiếng “Sông Đăk Krông mùa xuân về” của Tố Hải: “Đăk Krông ơi, Tây Nguyên ơi!/ Cái suối đổ về sông, cái sông ra biển lớn./ Ta nối tấm lòng dân bằng tình yêu cách mạng, đi suốt Truờng Sơn xanh, nghe dòng sông chảy mãi./ Đăk Krông ơi, dòng sông xanh thắm…”
Dòng sông Sê San ơi! là tản văn nổi tiếng của tì kheo Thích Giác Tâm, vị sư trụ trì ở chùa Bửu Minh tại Biển Hồ, mắt ngọc Pleiku, tỉnh Gia Lai ” Đó là tiếng kêu thảng thốt của con người khi đứng trên bờ của dòng sông. Sông đã không sống đời của sông nữa, mà sông đã sống theo cách mà con người muốn nó sống. Ngày xưa sông vô tư, hồn nhiên sống, khi lên ghềnh, khi xuống thác, khi buông thư chầm chậm nhởn nhơ như người vô sự ngắm mây bay, xem hoa nở, lắng nghe tiếng chim hót. Nhưng rồi con người đã can thiệp vào, bắt sông phục vụ con người, mà nhu cầu của con người ở trong cõi người ta này thì vô hạn, vô chừng, không biết bao nhiêu là đủ. Thủy hỏa tương khắc, nhưng với trí tuệ con người biến nước thành hỏa, thành điện năng. Biến bao nhiêu cũng không đủ cung cấp, bởi con người không khác gì con khỉ Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký. Đào tiên quý là vậy mà hái trong thoáng chốc đã sạch vườn đào của Tây Vương Mẫu, mỗi trái chỉ cắn một miếng rồi quẳng đi, vứt bỏ. Quẳng đi không hề nuối tiếc, mà đào tiên mấy ngàn năm mới ra trái một lần (điện rất quý có khác gì trái đào tiên đâu!).”
Vị thiền sư trên mắt ngọc cao nguyên viết tiếp: “Đầu năm đứng trên dòng sông Sê San, tôi đã ngắm nhìn sông và tôi đã thấy như thế. Rừng đại ngàn đã ngã gục xuống, dòng sông mênh mang đẹp như một dải lụa trắng của các đại sư Tây Tạng, Ấn Độ quấn choàng cổ, bắt nguồn từ các đỉnh núi cao của núi rừng Ngọc Linh tỉnh Kon Tum băng qua đồi núi chập chùng của hai tỉnh Kon Tum và Gia Lai để rồi chảy qua biên giới Campuchia. Ngăn chặn dòng chảy, nhiều nhà máy thủy điện đã mọc lên, mọc lên để cung cấp năng lượng điện cho con người. Bên này nhà máy thủy điện nước mênh mang, bến bờ rộng thoáng vì nước tích tụ, đổ dồn nước về ba cái cống chạy tua bin phát điện. Bên kia nhà máy giòng sông khô cạn lởm chởm vô số đá, như những bãi đá ở bãi biển Quy Nhơn gần ngôi mộ Hàn Mặc Tử, so sánh cho dễ hình dung vậy thôi. Bãi đá ở biển Quy Nhơn, là đá sống, bởi có con người lân mẫn chăm sóc, cùng vui chơi ca hát quây phim chụp hình. Còn bãi đá ở giòng sông Sê San là bãi đá chết, đá chết bởi vì sông đã chết. Trong kinh Phật thường dùng từ:” Bên này bờ, bên kia bờ “. Bờ bên này là bờ sinh tử, vô minh, khổ đau. Bờ bên kia là giải thoát, an lạc, Niết Bàn. Đứng bên bờ sông Sê San tôi đã ngộ ra không có bờ bên này thì cũng không có bờ bên kia. Để tạo ra năng lượng điện con người phải trả giá cho cái được và cái mất. Được cho nhu cầu tiêu thụ của con người và mất cho môi trường sinh thái không còn cân đối, đảo lộn.”
Từ Mekong nhớ Neva, tôi đã qua trãi nghiệm chiến tranh và hòa bình nơi hợp lưu của sông Mekong, con sông mẹ của vùng Đông Nam Á, nhớ về Neva dòng sông Nga huyền thoại nay vẫn là vùng đất địa chính trị lịch sử sôi động và dữ dội nhất thế giới. Biển Đông và sông Mekong của Đông Nam Á nay cũng sôi động và dữ dội chẳng kém.
Tôi đã từng đứng trên bờ sinh tử và cũng đã từng câu cá bên dòng sông này thuở mà sông chưa làm đập thủy điện. Nay tôi lại về lặng ngắm dòng sông xưa. Trong lòng tôi thao thiết một dòng sông chảy mãi…
Hoàng Kim
Đọc tiếp
Dòng sông Sê San ơi! bởi Thích Giác Tâm
Nhớ miền Đông bởi Hoàng Kim
Sóc Trăng nơi sông về tới biển bởi Hoàng Kim
Biển Đông và sông Mekong bởi Hoàng Kim
Bài viết mới trên TÌNH YÊU CUỘC SỐNG
Video nhạc tuyển
Mystic River – Damien DUBOIS (Relaxing, soothing music) bởi Andreea Petcu
Ban Mai
MAR AKRAM – Dancing with the wind♥
KimYouTube
Trở về trang chính
Hoàng Kim Ngọc Phương Nam Thung dung Dạy và học Cây Lương thực Dạy và Học Tình yêu cuộc sống Kim on LinkedIn KimYouTubeKim on Facebook Số lần xem trang : 16394
Nhập ngày : 25-07-2015
Điều chỉnh lần cuối : Ý kiến của bạn về bài viết này
Văn hóa và Giáo dục  Mark và Facebook(10-01-2012)
Đầu năm đọc bài GS Hoàng Tụy (07-01-2012) GS Lân Dũng nhặt vội mấy dòng thơ tâm đắc(06-01-2012) Thanh Vân bình lão Chu đi chợ(23-12-2011) Nguyễn Khải những lời anh gửi lại(20-12-2011) Tư liệu người Nga, văn chương Nga(18-12-2011) Gốc của sự học là học làm người(17-12-2011) Bàn luận thật giả với Trần Đăng Khoa(14-12-2011) Học và phản biện GS Lân Dũng(09-12-2011) Tô Hoàng bình thơ Phạm Tiến Duật (04-12-2011) Trang kế tiếp ... 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
|
Đang xem 8662
.jpg)
.png)
In trang này
Lên đầu trang
Gởi ý kiến